Poprawa siedlisk rzecznych poprzez zmniejszenie eutrofizacji i zwiększenie drożności rzek dla gatunków migrujących jako warunku lepszego stanu wód śródlądowych, dopływów Zalewu Szczecińskiego i Morza Bałtyckiego (ImproRivHab_PLDE)
Opis
Nadrzędnym celem projektu jest powstrzymanie pogorszenia jakości lub zaniku siedlisk i gatunków będących przedmiotami ochrony poszczególnych obszarów Natura 2000 położonych w obrębie Zalewu Szczecińskiego. Problemy środowiskowe zidentyfikowano w oparciu o analizę potrzeb planów zadań ochronnychdla obszarów Natura 2000 a także na podstawie zapisów w standardowych formularzach danych (SDF). Partnerzy projektu podejmują transgraniczną współpracę na rzecz poprawy stanu środowiska, w szczególności zachowaniu i rozwojowi różnorodności biologicznej w rejonie delty Odry (OD), który pełni kluczową rolę dla migracji wielu cennych gatunków ptaków, ssaków i ryb. Np. Łosoś, troć wędrowna i jesiotr swe najbliższe dostępne obszary rozrodu mogłyby mieć w dopływach Zalewu Szczecińskiego, łącznika między słodkowodnymi rzekami, a Bałtykiem. Od stanu populacji ryb, zależy stan gatunków rybożernych, ptaków i ssaków, które tym samym skorzystają na poprawie bazy pokarmowej.
Zmiany w użytkowaniu gruntów, zanieczyszczenia i wprowadzanie substancji biogennych oraz nadmierne wykorzystanie naturalnych zasobów silnie bezpośrednio i pośrednio oddziałują na ten złożony ekosystem. Mimo, że emisja substancji biogennych, zwłaszcza fosforu (P) i azotu (N), do Zalewu, zmniejszyła się od 1980, eutrofizacja Morza Bałtyckiego jest wciąż problemem, ponieważ region Delty Odry wprowadza więcej niż 15% całkowitej emisji substancji biogennych do Morza Bałtyckiego, które zmieniło się z morza oligotroficznego w eutroficzne. Około 75% obciążenia N- i około 95% P, głównie pochodzenia rolniczego dociera tam rzekami.
Sektor prywatny, główny użytkownik zlewni rzek odgrywa kluczową rolę w znalezieniu rozwiązań.
Cel nadrzędny uzyskany będzie poprzez:
1) podniesienie świadomości rolników w zakresie ochrony wód
2)stworzenie możliwości zmniejszenia emisji nutrientów do rzek
3)usunięcie przeszkód w ich łączności ekologicznej, szczególnie dla migrujących gatunków ryb z poprawą warunków naturalnego rozrodu.
Działania jako przykład najlepszych praktyk odtworzenia naturalnego potencjału oczyszczania rzek Ina, Gowienica i Uecker-Randow-Welse i pośrednio Zalewu Szczecińskiego i Morza Bałtyckiego wskażą możliwości poprawy jakości wody i zasobów naturalnych z korzyścią dla użytkowników poprzez odtworzenie naturopodobnych struktur morfologicznych w korytach rzek. Skorzysta na tym Przyroda oraz Społeczeństwo. Dzięki uczestnictwu rolników i konsultacjom w kwestiach ochrony środowiska wzrośnie akceptacja dla działań renaturyzacyjnych. Rolnicy zyskają także wiedzę na temat sposobów ograniczania zanieczyszczeń obszarowych. Przykłady najlepszych praktyk w obszarach pilotażowych w Polsce i Niemczech będą stanowić wzór dla kolejnych działań na zidentyfikowanych częściach dorzeczy narażonych na spływ nutrientów. W ramach analizy zidentyfikowane zostaną także przeszkody oraz wskazane sposoby ich udrożnienia. Dla wybranych opracowany zostanie projekt oraz analiza wykonalności.
W ramach zwiększenia skuteczności redukcji wpływu P i N do wód Zalewu Szczecińskiego oraz Bałtyku odtworzone zostaną usług ekosystemowych obszarów podmokłych. Renaturyzacja takich terenów tworzy dodatkowe korzyści: wsparcie wzrostu różnorodności biologicznej, zmniejszenie erozji gleby i zalewania, zwiększenie zysków z rolnictwa poprzez nowe możliwości osiągania przychodów dzięki turystom.
Natura, a przede wszystkim zwierzęta, nie znają granic politycznych. W dopływach Zalewu Szczecińskiego w PL i DE migrujące gatunki z Morza Bałtyckiego powinny znów skutecznie się rozmnażać. Spaść powinna także emisja N i P po obu stronach granicy, co pozytywnie wpływie na stan Bałtyku. Sprzyja temu zaplanowane w projekcie podejście transgraniczne, zapewniające kompleksowe ujęcie głównych czynników eutrofizacji i jej skutków dla całego ekosystemu OD i Morza Bałtyckiego.
